Zapotrzebowanie kukurydzy na składniki odżywcze w początkowym okresie wegetacji nie jest duże, jednak stopniowo zwiększa się. Okres intensywnego wzrostu i rozwoju zaczyna się w fazie 6–7 liści i jest silnie skorelowany z rosnącymi potrzebami pokarmowymi roślin

Na podstawie zawartości składników pokarmowych w plonach kukurydzy oszacowano jednostkowe ich pobieranie przez rośliny. Dane uwzględnianie są w sporządzaniu programu nawożenia kukurydzy. Przyjmuje się, że:

• kukurydza uprawiana na ziarno na wyprodukowanie 1 tony suchej masy nasion wraz ze słomą potrzebuje ok. 20–32 kg N, 8–10 kg P₂O₅, 22–32 kg K₂O, 4–6 kg Mg, 4–5 kg Ca, 4 kg S;
• kukurydza uprawiana na kiszonkę na wyprodukowanie 1 tony zielonej masy części nadziemnych potrzebuje z gleby ok. 3,5–4,1 kg N, 1,3–1,5 kg P₂O₅, 6,3–7,7 K₂O i 0,7–0,9 kg MgO*.

*Metodyka Integrowanej Produkcji Kukurydzy (wydanie czwarte zmienione), PIORiN 2023

Gleby co najmniej średnio zasobne w składniki pokarmowe, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, pH 5,5–7,2 i zawierające próchnicę to najlepsze stanowiska dla uprawy kukurydzy. Nie występują one jednak powszechnie na terenie Polski. Dlatego pierwszym krokiem do określenia potrzeb pokarmowych kukurydzy na danym stanowisku jest analiza gleby. Pozwala ona na zbilansowanie programu nawożenia kukurydzy, dostosowanego do warunków glebowo-środowiskowych.

Nawożenie kukurydzy ustalane jest na podstawie analiz i zakładanego plonu, a dawki nawozów dostosowane do fazy rozwojowej rośliny. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe musi zostać pokryte w całym okresie wegetacji. Pierwszoplanowe znaczenie w budowaniu plonu odgrywa azot, ale niemniej ważne są potas i fosfor, w dalszej kolejności siarka i magnez. Wśród mikroelementów w nawożeniu kukurydzy znaczącą rolę mają bor, cynk i mangan.

Azot jest pierwszoplanowym makroskładnikiem decydującym o wielkości plonu. W uprawie kukurydzy wyróżnia się dwie fazy krytyczne w zapotrzebowaniu na ten pierwiastek. Pierwsza – w fazie 5–6 liści związana jest z kształtowaniem się pierwotnej struktury plonu ziarna; druga – trwa od fazy 6–7 liści do pełni formowania się wiechy. Dynamika pobierania azotu wpływa na nawożenie kukurydzy. Azotowy nawóz pod kukurydzę stosuje się zatem w dwóch terminach w dawkach dzielonych: przedsiewnie – 60–70% składnika oraz od wschodów do 6–7 liści – pozostałą część. Nawożenie kukurydzy azotem w jednej dawce opcjonalnie zastosować można na glebach ciężkich. Rekomendowane są wolnodziałające formy azotu, aby rośliny mogły go pobierać przez dłuższy czas. Racjonalne jest więc nawożenie kukurydzy mocznikiem (forma amidowa uwalnia się nawet do 3 miesięcy) czy siarczanem amonu.

Jaki nawóz pod kukurydzę warto jeszcze zastosować? Kukurydza ma duże wymagania pokarmowe dotyczące potasu, szczególnie w fazie kwitnienia. Jego niedobór prowadzi do zahamowania wzrostu roślin i ich wylegania oraz słabego wypełnienia ziarna. W nawożeniu kukurydzy siarczan potasu lub sole potasowe aplikuje się jednorazowo przedsiewnie. Warto też zadbać o szybkie i skuteczne uzupełnianie bieżących deficytów pokarmowych. Pozwala na to nawożenie kukurydzy dolistne. Efektywne usuwanie niedoborów magnezu i mikroelementów uzyskuje się, stosując nawozy dolistne. Zalecanym terminem rozpoczęcia aplikacji dolistnych jest faza 6–7 liści. Zabiegi prowadzi się zazwyczaj co 7 dni, przez 3 tygodnie.

W nawożeniu kukurydzy oprócz nawozów mineralnych doskonale sprawdzają się nawozy organiczne, w postaci zarówno obornika, gnojowicy, gnojówki, jak i słomy. W wypadku stosowania obornika, w celu jego mineralizacji, optymalnie aplikować go już jesienią. Organiczne nawożenie kukurydzy ma szereg zalet. Wzbogaca glebę w składniki pokarmowe (które należy uwzględnić w programie nawożenia kukurydzy), zwiększa pojemność wodną stanowiska i jego aktywność biologiczną.

Nawożenie kukurydzy na kiszonkę uwzględniać musi konieczność wytworzenia przez rośliny dużej biomasy. Ogromne znaczenie ma w tym wypadku stosowanie nawozów organicznych. Dobre zaopatrzenie w azot jednak nie wystarczy. Trzeba też zwrócić uwagę na odpowiednie zbilansowanie nawożenia fosforem, który bezpośrednio wpływa na rozwój systemu korzeniowego, odpowiadającego za pobieranie wody i soli mineralnych, także z głębszych warstw gleby. Silny i zdrowy system korzeniowy pozwala na utrzymanie roślin w dobrej kondycji i wytworzenie dużej biomasy.

W nawożeniu kukurydzy na ziarno trzeba zwrócić uwagę na odpowiednie zaopatrzenie roślin w magnez, który uczestniczy w procesach kwitnienia i zapylania. Jego deficyt ogranicza zawiązywanie nasion i pogarsza zaziarnienie kolb. Bor oraz cynk także związane są z zapyleniem i zapłodnieniem, a ich niedobór opóźnia kwitnienie i obniża plonowanie. 

Przeczytaj również: Uprawa kukurydzy w Polsce – technologia i opłacalność