Zgnilizna twardzikowa w rzepaku – jak zabezpieczyć plony?

Zgnilizna twardzikowa w rzepaku to jedna z najgroźniejszych chorób grzybowych, która potrafi zredukować plon nawet o kilkadziesiąt procent. W latach o korzystnych warunkach dla rozwoju patogenu skuteczna ochrona plantacji staje się kluczowa. Dlatego coraz większą uwagę zwraca się nie tylko na terminowe zabiegi fungicydowe, ale również na wybór odmian charakteryzujących się wysoką tolerancją na choroby. W artykule wyjaśniamy, jak rozpoznać objawy zgnilizny twardzikowej, kiedy i czym ją zwalczać, oraz dlaczego genetyka odmian rzepaku może odegrać kluczową rolę w zabezpieczeniu plonów.

Jakie są objawy zgnilizny twardzikowej rzepaku?

Zgnilizna twardzikowa rzepaku to groźna choroba grzybowa, której pierwsze objawy pojawiają się zwykle w okresie kwitnienia. Na roślinach zaobserwować można:

• szarobiałe, wodniste plamy na łodygach,
• watowaty, biały nalot grzybni,
• charakterystyczne czarne sklerocja wewnątrz łodyg,
• więdnięcie, łamanie i zamieranie całych roślin.

Infekcje często przebiegają bardzo dynamicznie, szczególnie przy wilgotnej pogodzie i umiarkowanych temperaturach. Zgnilizna twardzikowa rzepaku rozprzestrzenia się lokalnie, ale skutki ekonomiczne mogą być poważne – nawet przy pozornie niewielkiej skali porażenia.

Jak wygląda zgnilizna twardzikowa rzepaku?

Zgnilizna twardzikowa rzepaku atakuje głównie łodygi, choć może porażać także inne części rośliny. Na ich powierzchni tworzą się jasnoszare plamy, które z czasem ciemnieją i prowadzą do zasychania tkanek. W zaawansowanym stadium rozwoju pojawia się biały nalot grzybni, a wewnątrz łodyg – twarde, czarne sklerocja, które stanowią formę przetrwalnikową patogenu. Te właśnie sklerocja mogą przetrwać w glebie przez wiele lat, stanowiąc źródło infekcji w kolejnych sezonach.

Zgnilizna twardzikowa w rzepaku – zwalczanie

Skuteczne zwalczanie zgnilizny twardzikowej w rzepaku wymaga zintegrowanego podejścia, łączącego odpowiednie praktyki agrotechniczne, ochronę chemiczną oraz właściwy dobór odmian.

Jednym z kluczowych elementów tej strategii jest stosowanie fungicydów w odpowiednim terminie. Najlepszy efekt ochrony uzyskuje się, gdy zabieg przeprowadzany jest profilaktycznie, zanim dojdzie do infekcji, czyli na początku kwitnienia. 

Równie ważny jest wybór odmian o wysokiej tolerancji na zgniliznę twardzikową – takich, które dzięki cechom genetycznym ograniczają rozwój choroby nawet w sprzyjających jej warunkach.

Właśnie takie właściwości oferuje program SCLERO-FLEX. Zastosowanie odmian wyselekcjonowanych w programie, pozwala na zwiększenie bezpieczeństwa uprawy, zwłaszcza w sezonach o podwyższonym ryzyku infekcji. Ułatwia także efektywną ochronę fungicydową w trakcie wegetacji rzepaku.

Kiedy wykonać zabieg T2 w rzepaku?

Dobór terminu zabiegu fungicydowego jest równie ważny jak sam wybór środka. Zabieg T2, czyli drugi wiosenny zabieg fungicydowy w rzepaku ozimym, przypada na fazę BBCH 59–65 – od początku kwitnienia do momentu opadania pierwszych płatków kwiatowych.

To właśnie wtedy następuje największe ryzyko infekcji, ponieważ opadające płatki osiadają na liściach i łodygach, tworząc idealne środowisko do kiełkowania zarodników grzyba Sclerotinia sclerotiorum. Ochrona chemiczna w tym czasie jest więc niezbędna, a w połączeniu z uprawą odmian o wysokiej tolerancji – stanowi najskuteczniejszą linię obrony przed zgnilizną twardzikową w rzepaku.

Co na zgniliznę twardzikową w rzepaku?

W zwalczaniu zgnilizny twardzikowej w rzepaku stosuje się kilka grup substancji czynnych o zróżnicowanym mechanizmie działania. Do najważniejszych należą:

• Triazole – działają systemicznie, hamując biosyntezę ergosterolu w komórkach grzyba (np. protiokonazol, tebukonazol),
• Strobiluryny – wykazują działanie zapobiegawcze, zakłócając oddychanie mitochondrialne patogenu (np. azoksystrobina, piraklostrobina),
• Karboksyamidy (SDHI) – skutecznie hamują oddychanie komórkowe grzyba, blokując enzym dehydrogenazę bursztynianową (np. boskalid).

Dla uzyskania najlepszych efektów zaleca się stosowanie mieszanin preparatów z różnych grup chemicznych, a także ich rotację w kolejnych sezonach w celu zapobiegania rozwojowi odporności patogenu.

Rzepak, zgnilizna twardzikowa rzepaku, odporność – czy to się łączy?

Obecnie nie istnieją odmiany rzepaku całkowicie odporne na zgniliznę twardzikową. Jednak hodowla roślin intensywnie rozwija się w kierunku zwiększania tolerancji na najważniejsze choroby grzybowe. Program SCLERO-FLEX to przykład takiego podejścia – obejmuje odmiany o bardzo wysokiej tolerancji na Sclerotinia sclerotiorum, które ograniczają ryzyko strat nawet w latach sprzyjających infekcjom. Wybór takich odmian to inwestycja w stabilność i bezpieczeństwo uprawy. Jak mówi stare porzekadło – lepiej zapobiegać, niż leczyć.

Chcesz dowiedzieć się więcej o możliwościach programu SCLERO-FLEX? Wejdź na lgseeds.pl i poznaj odmiany, które wspierają plonowanie nawet w najtrudniejszych warunkach polowych.