Słonecznik

Słonecznik jest rośliną oleistą z rodziny astrowatych, której uprawa w Polsce stale zyskuje na popularności. Mimo iż roślina cieszy się niskimi wymaganiami oraz wysoką zdrowotnością, w nasiona słonecznika do siewu należy zaopatrywać się u sprawdzonych sprzedawców, oferujących kwalifikowany materiał siewny. Jest to gwarancja równomiernych wchodów, wysokiego potencjału plonowania, a także pewność i powtarzalność cech odmiany słonecznika. Słonecznik kwalifikowany powinien być również zaprawiony preparatem grzybobójczym, co znacznie redukuje możliwość wystąpienia chorób grzybowych.

Odmiany słonecznika dzielą się na ziarnowe i pastewne, więc dobór odmiany w pierwszej kolejności powinien być uwarunkowany przeznaczeniem. Zarówno słonecznik na ziarno, jak i słonecznik pastewny dzieli się na klasy wczesności, dlatego też odmianę należy dobrać odpowiednio do rejonu uprawy oraz konkretnego stanowiska. 

Nasiona słonecznika mają bardzo niskie wymagania glebowe, dlatego też nie trzeba dobierać odmiany pod kątem jakości gleby.

Dostępne w sprzedaży odmiany słonecznika na ziarno dzielą się na klasy wczesności, które można porównać do liczby FAO w kukurydzy. Jest to jeden z najistotniejszych czynników, który powinien wpłynąć na wybór słonecznika na ziarno. Oprócz tego istotne jest także zaolejenie nasion, które powinno wynosić ok. 50%.

Słonecznik to roślina uprawna, która cieszy się coraz większą popularnością w naszym kraju. Jest to spowodowane w dużej mierze ociepleniem klimatu, który stworzył dla niej dogodne warunki. W płodozmianie uprawa słonecznika może z powodzeniem zastąpić rzepak, kukurydzę lub łubin. Należy jednak pamiętać, że nie może być on wysiewany na tym samym stanowisku częściej niż co 4 lata.

Nasiona słonecznika nie mają wysokich wymagań glebowych – mogą rosnąć nawet na glebach brunatnych i piasku gliniastym, a optymalne pH gleby powinno mieć odczyn obojętny. Nie zaleca się uprawy słonecznika jedynie na glebach kwaśnych, piaszczystych, wapniowych oraz na ciężkich glinach i iłach. Słonecznik lubi stanowiska dobrze nasłonecznione, dlatego warto wybierać do jego uprawy miejsca z dala od lasów czy budynków, które mogłyby dawać potencjalny cień. Jako przedplon dobrze sprawdzą się rośliny strączkowe.

Ze względu na rozbudowany system korzeniowy, stanowisko pod uprawę słonecznika powinno odznaczać się głębokim profilem glebowym. 

Wysiew słonecznika przypada na 15–25 kwietnia, w okresie kwitnienia mniszka lekarskiego, czereśni i czarnej porzeczki. W momencie siewu temperatura na głębokości 5 cm powinna wynosić 6–8°C, ponieważ słonecznik jest ciepłolubny i siew w zbyt zimną glebę może doprowadzić do nierównomiernych i opóźnionych wschodów, a także zwiększa podatność na zgorzel siewek. Opóźniony siew słonecznika natomiast sprzyja infekcjom, głównie zgniliźnie twardzikowej i szarej pleśni oraz zmniejsza plonowanie i zaolejenie ziarna.

Po zebraniu przedplonu słonecznika należy wykonać uprawki pożniwne, a jeszcze przed zimą zaaplikować nawóz i wykonać orkę. Wiosną należy wykonać włókowanie, bronowanie lub przeprowadzić uprawkę agregatem. Tuż przed siewem słonecznika warto podać nawóz i spulchnić glebę agregatem uprawowym. Ilość zabiegów powinna być ograniczona do minimum, aby nie przesuszyć gleby.

Nasiona słonecznika wysiewa się metodą punktową, która polega na umieszczeniu nasion w regularnym rzędzie. Rozstaw rzędów powinien wynosić 50–60 cm, a odległość nasion w rzędzie 22-27 cm. Materiał siewny słonecznika należy umieścić na głębokości 3–7 cm. Norma wysiewu wynosi ok. 60–75 tyś. nasion/ha.

Uprawa słonecznika nie wymaga złożonej pielęgnacji. Chorobom grzybowym, które mogą się w nim pojawić, zapobiega się poprzez zaprawianie nasion oraz przestrzeganie 4-letniej przerwy między uprawami na tym samym stanowisku.

W momencie, kiedy słonecznik już jest na polu, stosuje się ochronę insektycydową przeciwko mszycom, jednak dotyczy to głównie upraw nasiennych. Częste są również inwazje ptaków, dlatego warto postawić odstraszacze. Podczas suszy nie można zapomnieć o regularnym podlewaniu uprawy słonecznika.

Poziom nawożenia słonecznika powinien być odpowiednio dopasowany do zasobności gleby w składniki pokarmowe. Najczęściej stosowanymi nawozami są azot, potas i fosfor, które pełnią istotną rolę w kształtowaniu ziarna. 

Nasiona słonecznika do siania źle tolerują gleby kwaśne, dlatego też pod przedplon należy wykonywać wapnowanie. Nawozy potasowe oraz fosforowe w słoneczniku stosuje się głównie jesienią, a azotowe wiosną.

Niedobór azotu w uprawie słonecznika prowadzi do upośledzenia rozwoju rośliny – masa ziarna ulega zmniejszeniu oraz staje się ono bardziej podatne na atak patogenów. Nadmiar natomiast przedłuża wegetację słonecznika, opóźnia dojrzewanie koszyczków i niełupek oraz zwiększa podatność na wyleganie.

Fosforu wpływa na efektywność wykorzystania azotu, a także na prawidłowe wykształcenie nasion, natomiast potas usztywnia łodygi słonecznika i zapobiega ich łamaniu. Niedobór fosforu objawia się spowolnieniem wzrostu, natomiast zbyt mała ilość potasu powoduje zmiany na krawędziach liści oraz ich zasychanie.

W 2022 roku wzorzec plonowania słonecznika w badaniach COBORU wyniósł 40,5 dt/ha. Wyniki pochodziły z 3 doświadczeń, w których wilgotność wynosiła 13%. Długość okresu od siewu do pełnej dojrzałości wyniosła 130 dni.

Dzięki niewielkim wymaganiom pokarmowym oraz stanowiskowym uprawa słonecznika jest niezwykle opłacalna. Koszt uprawy jest znacznie niższy niż w przypadku rzepaku, a ceny ziarna w skupie wynoszą niemal 80% aktualnej ceny rzepaku. Przeszkodą w uzyskaniu wysokiego plonu słonecznika mogą okazać się ptaki lub zwierzyna łowna, dlatego warto uprawiać go na dużych areałach, aby nie pozostać stratnym w przypadku inwazji.

Popyt na nasiona słonecznika na olej ciągle wzrasta. Jest to spowodowane faktem, że uprawa słonecznika wiąże się z niskimi nakładami, zarówno w wymiarze finansowym, jak i czasowym. Nakłady te są znacznie niższymi niż w przypadku uprawy rzepaku.

Wysoka zdrowotność słonecznika znacznie ogranicza liczbę zabiegów ochronnych, jakie należy wykonać, co również pozytywnie wpływa na rentowność uprawy.

Słonecznik ma niskie wymagania glebowe, co jest dużym atutem w polskich warunkach. Dzięki głębokiemu systemowi korzeniowemu dobrze radzi sobie z suszą, a w perspektywie ostatnich lat jest to również dość istotna cecha.

Uprawa słonecznika jest też dobrym sposobem na przełamanie monokultury zbożowo-kukurydzianej.

Wszystko to sprawia, że warto rozważyć słonecznik jako roślinę alternatywną w płodozmianie.

Nasiona warto kupować od znanych producentów w specjalistycznych sklepach. Materiał siewny słonecznika znajduje się w ofercie wielu sprzedawców, jednak wybierając dostawcę nasion, istotne, by zwrócić uwagę na opinie dotyczące firmy. Zakup słonecznika kwalifikowanego z pewnego źródła daje gwarancję, że materiał siewny jest sprawdzony i dopasowany do panujących warunków. Jest to także pewność określonych cech słonecznika oraz plonowania na konkretnym poziomie.

Ceny nasion słonecznika są uzależnione od wielu czynników. Zależą m.in. od przeznaczenia, cech agronomicznych oraz jakości. Przy zakupie nasion słonecznika nie warto oszczędzać, ponieważ niższa jakość lub nieodpowiednio dobrane cechy odbiją się na wielkości plonu.

Wybierając przygotowane na bieżący sezon nasiona słonecznika od Limagrain, zyskujesz rośliny o najwyższym potencjale plonowania, krótkim okresie wegetacji oraz bezpiecznym zbiorze z niską wilgotnością. Odmiany są gruntownie sprawdzone w praktyce rolniczej na polskim rynku i wykazują wysoką odporność na najczęstsze choroby grzybowe słonecznika.

LG 50.455 CLP

Jest to odmiana mieszańcowa w technologii SUNEO, oferującej najlepszą dostępną genetykę oraz Clearfield® Plus, zapewniającą tolerancję na imazamoks. Wyróżnia się wysoką odpornością na mączniaka rzekomego oraz Orobanche Cumana. LG 50.455 CLP bardzo dobrze znosi suszę i wysokie temperatury, a także ma wysoki potencjał plonowania.

LG 50.479 SX

To odmiana mieszańcowa w technologii Express® o wysokim i stabilnym potencjale plonowania, dzięki dużej adaptacji do warunków stresowych. Bardzo dobrze znosi suszę i wysokie temperatury, dobrze sprawdza się na słabszych stanowiskach. LG 50.479 SX wykazuje dużą odporność na mączniaka rzekomego.

LG 53.77

Słonecznik LG 53.77 to jedna z najlepszych odmian słonecznika LG w grupie odmian bardzo wczesnych. Ma wyjątkowy wigor wiosenny, dobry profil zdrowotnościowy oraz bardzo krótki okres wegetacji. Jest to gwarancja stabilnego i wysokiego plonu, krótkiego okresu wegetacji oraz bezpiecznego zbioru z niską wilgotnością.

LG 54.78

LG 54.78 rekomendowany jest do uprawy na terenie całego kraju. Jest to odmiana o bardzo dobrym profilu zdrowotnościowym, z wybitną odpornością na mączniaka rzekomego. Ma wysoki potencjał plonowania, a jego wczesność jest porównywalna do słonecznika LG 53.77

Wybierając nasiona słonecznika od Limagrain, jakie przygotowaliśmy na bieżący sezon, zyskujesz rośliny o najwyższym potencjale plonowania, krótkim okresie wegetacji oraz bezpiecznym zbiorze z niską wilgotnością. Wśród nich znajdziesz odmianę gruntownie sprawdzoną w praktyce rolniczej na rynku polskim, o wysokiej zawartości oleju.  Możesz też postawić na jedną z najnowszych i najbardziej zaawansowanych technologicznie odmian na rynku europejskim, która cechuje się wybitną zdrowotnością.

Chcesz wiedzieć więcej o odmianach słonecznika Limagrain? Nasi przedstawiciele chętnie odpowiedzą na wszystkie Twoje pytania.

• Federowska, B. (1973). Charakterystyka słonecznika oleistego i możliwości jego uprawy w Polsce. Postępy Nauk Rolniczych, 20(5).
• Kluza, M., Muśnicki, C. (1998). Zmienność i odziedziczalność niektórych cech morfologicznych u mieszańców liniowych słonecznika zwyczajnego (Helianthus annuus L.) na tle odmiany populacyjnej. Rośliny Oleiste-Oilseed Crops, 19(2).
• Kluza-Wieloch, M. (2004). Zmienność i odziedziczalność cech łodyg i liści u badanych typów odmian słonecznika zwyczajnego [Hellianthus annuus L.]. Roczniki Akademii Rolniczej w Poznaniu. Botanika, 7, 149-165.
• Kluza-Wieloch, M., Muśnicki, C. (2003). Wpływ czynników siedliskowych i agrotechnicznych na kształtowanie wybranych cech morfologicznych oleistych form słonecznika zwyczajnego [Helianthus annuus L.]. Rośliny Oleiste-Oilseed Crops, 24(1), 95-108.
• Kolano, M., Lis, H. (1983). Określenie optymalnych parametrów suszenia nasion słonecznika nieruchomej warstwie. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 258.
• Toboła, P., Muśnicki, C. (1997). Kształtowanie się cech użytkowych odmian słonecznika oleistego [Helianthus annuus L.] w zmiennych warunkach pogody. Rośliny Oleiste-Oilseed Crops, 18(2), 279-286.
• Toboła, P., Muśnicki, C., Muśnicka, B. (1996). Reakcja dwóch odmian słonecznika oleistego o zróżnicowanym genotypie na nawożenie azotem. Rośliny Oleiste-Oilseed Crops, 17(2).