Pszenica ozima

Pszenica ozima najczęściej wykorzystywana jest w przemysłach zbożowo-młynarskich, paszowych oraz farmaceutycznych. W młynarstwie wykorzystywana jest do produkcji mąk, kasz, otręb i makaronów, natomiast w przemyśle farmaceutycznym to surowiec do zasypek i pudrów.

Odmiany pszenicy ozimej dzieli się na grupy jakości:

• A – pszenica jakościowa – dobra zimotrwałość oraz bardzo dobre parametry jakościowe (Kepler, LG Keramik, Bronka, Nida),
• B – pszenica jakościowa chlebowa – bardzo wysoki potencjał plonowania oraz wysoka tolerancja na opóźniony termin siewu (LG Jutta, Mondial, Pola i Avenue),
• C – pszenica paszowa – duża zdrowotność i odporność na wyleganie,
• C/K – pszenica na ciastka – duża zdrowotność i odporność na wyleganie (LG Mocca),
• E – pszenica elitarna – bardzo dobra zdrowotność i wysoka jakość ziarna.

Wybór właściwej odmiany pszenicy ozimej jest kluczowym czynnikiem warunkującym wielkość i jakość plonu. W Polsce głównie uprawia się odmiany tradycyjne, jednak na pola zagrożone inwazją zwierzyny leśnej lub na słabsze podłoża lepiej wybrać odmiany pszenicy ozimej ościstej.

Często odmiany pszenicy ozimej dobierane są pod kątem potencjału plonowania, jednak w celu uzyskania wysokiego plonu, odmiana musi być dobrze dopasowana do stanowiska oraz przeznaczenia. Warto zwrócić uwagę na takie parametry jak mrozoodporność, zdrowotność, odporność na wyleganie oraz termin siewu pszenicy ozimej, który należy ustalić zależnie od przedplonu.

Wczesne odmiany pszenicy ozimej bardzo dobrze rozbudowują system korzeniowy, dzięki czemu sa odporne na okresowe susze. Wyróżniają je również wcześniejsze i bardziej zrównoważone wschody.

W ofercie Limagrain dostępna jest bardzo wczesna odmiana AVENUE typu B o bardzo dobrych parametrach skupowych ziarna.

Pszenica ozima ma wysokie wymagania glebowe, których zapewnienie warunkuje wysokość i jakość plonu, jednak braki składników pokarmowych można uzupełnić nawożeniem oraz właściwym przedplonem. Najlepszym przedplonem dla pszenicy ozimej są rośliny bobowate, rzepak, kukurydza i burak cukrowy. 

Odmiany pszenicy ozimej ościstej lepiej radzą sobie w gorszych warunkach niż pszenica tradycyjna. Wybierając najlepsze odmiany pszenicy ozimej na słabe gleby, należy zwrócić uwagę na ich przydatność do uprawy na słabych stanowiskach. Przy odpowiedniej agrotechnice i właściwym dopasowaniu odmiany potencjał plonowania nie ulegnie obniżeniu.

W wielu sytuacjach opóźniony siew pszenicy ozimej może okazać się koniecznością, jednak wiąże się to z ryzykiem opóźnienia procesu krzewienia oraz spadku zimotrwałości roślin. Ryzyko zmniejsza się podczas wyboru odmiany pszenicy ozimej przeznaczonej do późnego siewu. Dobra pszenica ozima do późnego siewu powinna charakteryzować się wysoką mrozoodpornością, podwyższoną odpornością na choroby, wysokim i stabilnym potencjałem plonowania oraz wczesnym rozwojem wiosennym.

Wybór pszenicy ozimej kwalifikowanej gwarantuje wysokiej jakości materiał siewny, który jest czysty i wolny od chorób. Kwalifikowane nasiona pszenicy ozimej posiadają konkretne cechy agronomiczne oraz wysoki potencjał plonowania na określonym poziomie. Wyróżnia je także doskonała zimotrwałość oraz wysoka odporność na szkodniki i choroby.

Pszenica ozima jest jedną z najczęściej uprawianych roślin zbożowych w Polsce. Charakteryzuje się wysokimi wymaganiami pokarmowymi, wodnymi, a także cieplnymi. Pszenica ozima uprawiana w odpowiednich warunkach może przynieść wysokie dochody.

Uprawa pszenicy ozimej krok po kroku obejmuje: przedplon i uprawę gleby pod siew, wysiew nasion, nawożenie oraz ochronę przed agrofagami.

Pszenica ozima jest zbożem, które wyróżnia się dużą elastycznością terminów wysiewu. Dzięki właściwemu doborowi odmian siew można przyspieszać lub opóźniać, bez istotnego wpływu na wysokość plonu. Optymalny termin siewu pszenicy ozimej jest różny dla poszczególnych regionów Polski – najwcześniejsze terminy siewu przypadają na połowę września w północno-wschodniej Polsce, a najpóźniejsze na połowę października w części południowo-zachodniej.
Terminy siewu pszenicy ozimej dla poszczególnych regionów zostały oszacowane tak, by rośliny w okres zimowego spoczynku wchodziły w fazie krzewienia z dobrze rozwiniętym systemem korzeniowym.

Warunkiem powodzenia uprawy pszenicy ozimej jest staranny siew we właściwie przygotowaną glebę. Pszenicy ozimej nie należy wysiewać w ziemię słabo uprawioną czy zbitą ze względu na ryzyko nierównych i niepełnych wschodów oraz nieskuteczność ochrony herbicydowej. Dlatego też technologia uprawy pszenicy ozimej obejmuje bardzo dobre uprawienie gleby, na które mogą składać się: talerzowanie, płytka orka, agregat uprawowy lub agregat uprawowo – siewny.

Pszenicę ozimą powinno siać się na głębokości 2–4 cm. Na glebach ciężkich, zasobnych w składniki pokarmowe, głębokość siewu pszenicy ozimej powinna być mniejsza, natomiast na lekkich glebach nasiona należy wysiewać głębiej. Na głębokość siewu pszenicy ozimej ma wpływ również poziom wilgotności stanowiska.

Gęstość siewu pszenicy ozimej jest w dużym stopniu uzależniona od odmiany, terminu siewu, warunków pogodowych czy warunków glebowych. Obsada pszenicy ozimej optymalnie powinna wynosić ok. 220–450 kiełkujących ziaren/m2. Zbyt gęsty siew zwiększa podatność pszenicy ozimej na groźne choroby grzybowe i wyleganie, a także obniża jakość ziarna, natomiast zbyt małe zagęszczenie nie pozwoli maksymalnie wykorzystać potencjału uprawy pszenicy ozimej.

Przy siewie pszenicy ozimej na hektar należy skupić się przede wszystkim na siłę kiełkowania odmiany. Docelowa obsada kłosów powinna wynosić 500–650 sztuk/1 m2. 

Norma wysiewu pszenicy ozimej powinna wynosić:

• 100–140 kg/ha dla silnie krzewiących odmian,
• 140–190 kg/ha dla średnio krzewiących,
• 180–230 kg/ha w przypadku odmian słabo krzewiących

Obniżona obsada pszenicy ozimej umożliwia pojedynczym roślinom lepszy dostęp do światła, dzięki czemu odkłada się więcej białka. Źdźbła są grubsze, a w efekcie mniej podatne na wyleganie. Dodatkowo łan jest lepiej przewietrzany, co zapobiega występowaniu groźnych chorób grzybowych. Należy jednak pamiętać, że mniejsza obsada to mniejsze plony, dlatego tak ważne jest właściwe dopasowanie gęstości siewu pszenicy ozimej.

Pszenica ozima to roślina o wysokim potencjale plonotwórczym, jednak jego maksymalne wykorzystanie warunkują głównie dobór właściwej odmiany, odpowiednie warunki glebowe oraz odpowiednia agrotechnika.

W 2022 roku wzorzec plonowania pszenicy ozimej na przeciętnym poziomie agrotechniki w doświadczeniach COBORU wynosił 84,3 dt/ha.

Zdrowotność to ta cecha pszenicy, nad którą zresztą warto się pochylić nieco dłużej. Wpływa ona nie tylko na plonowanie, ale i opłacalność całej produkcji. Wybierając odmiany Limagrain, z pewnością docenisz ich wysoką odporność na rdzę żółtą, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, mączniaka prawdziwego zbóż i traw czy septoriozy. Dlaczego? Ponieważ ochrona odmian pszenicy o zwiększonej odporności jest łatwiejsza i pozwala ograniczyć wydatki na ochronę chemiczną, to po pierwsze. Po drugie, przy ich uprawie uzyskuje się stabilne plony w każdym sezonie wegetacyjnym. Po trzecie, nawet w przypadku dogodnych warunków do rozwoju chorób występują one nielicznie i nie powodują dużych strat w zbiorach ziarna.

Opłacalność uprawy pszenicy ozimej zależy od poniesionych kosztów oraz zysku ze sprzedaży ziarna. Ceny skupu pszenicy ozimej uzależnione są natomiast od takich czynników jak koszty produkcji, ceny ziarna, wysokość plonu czy jakość uzyskiwanego ziarna. Dobór odpowiednich odmian, dostosowanie technologii uprawy pszenicy ozimej oraz monitorowanie kosztów produkcji są ważne dla osiągnięcia rentowności uprawy.

W ofercie Limagrain dostępne są odmiany pszenicy ozimej jakości A – pszenica jakościowa, B – pszenica jakościowa chlebowa oraz C/K – pszenica na ciastka. Dodatkowo szeroka gama odmian pozwala na idealne dopasowanie wczesności do danego rejonu.

Odmiany pszenicy ozimej Limagrain są gruntownie sprawdzone w praktyce rolniczej na polskim rynku i wykazują wysoką odporność na najczęstsze choroby pszenicy ozimej: rdzę żółtą, rdzę brunatną, brunatną plamistość liści, mączniaka prawdziwego zbóż i traw czy septoriozy. Ochrona odmian pszenicy o zwiększonej odporności jest łatwiejsza i pozwala ograniczyć wydatki na ochronę chemiczną, a przy ich uprawie uzyskuje się stabilne plony w każdym sezonie wegetacyjnym.

Materiał siewny warto kupować w specjalistycznych sklepach od znanych producentów. Zakup pszenicy ozimej kwalifikowanej daje pewność, że materiał siewny jest sprawdzony i dopasowany do polskich warunków. Jest to również gwarancja wysokich plonów na określonym poziomie oraz konkretnych cech pszenicy ozimej jak odporność na choroby i wyleganie oraz niesprzyjające warunki pogodowe.

Ceny nasion pszenicy ozimej są zależne od takich czynników jak klasa jakości, cechy agronomiczne oraz jakości materiału siewnego. Cena nasion pszenicy ozimej nie powinna być głównym kryterium wyboru, ponieważ niższa jakość lub nieodpowiednio dobrane cechy odbiją się na wielkości plonu.

• Cacak-Pietrzak, G., Ceglińska, A., & Haber, T. (1999). Wartość technologiczna wybranych odmian pszenicy ozimej w zależności od zróżnicowanego nawożenia azotowego. Pamiętnik Puławski, 118, 45-56.
• Dubis, B., & Borysewicz, J. (2008). Wpływ nawożenia azotem na plon i technologiczna jakość wybranych odmian pszenicy ozimej. Fragmenta Agronomica, 25(1), 110-120.
• Kulig, B., Kania, S., Szafrański, W., Zając, T. (2001). Reakcja wybranych odmian pszenicy ozimej na intensywność uprawy. Biuletyn Instytutu Hodowli i Aklimatyzacji Roślin, (218-219), 117-126.
• Kwiatkowski, C., Wesołowski, M., Harasim, E., & Kubecki, J. (2006). Plon i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej w zależności od poziomu agrotechniki. Pamiętnik Puławski, 142.
• Podolska, G. (2008). Wpływ dawki i sposobu nawożenia azotem na plon i wartość technologiczną ziarna odmian pszenicy ozimej. Acta Scientiarum Polonorum. Agricultura, 7(1).
• Podolska, G., & Sułek, A. (2012). Wpływ intensywności uprawy na plon i cechy struktury plonu odmian pszenicy ozimej. Polish Journal of Agronomy, 11, 41-46.
• Stankowski, S., Podolska, G., Pacewicz, K. (2004). Wpływ nawożenia azotem na plonowanie i jakość ziarna odmian pszenicy ozimej. Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska. Sectio E. Agricultura, 59(3), 1363-1369.
• Sztuder, H., & Świerczewska, M. (2002). Wpływ nawozów dolistnych na cechy jakościowe ziarna niektórych odmian pszenicy ozimej i jarej. Zeszyty Problemowe Postępów Nauk Rolniczych, 484(2), 669-674.a
• Weber, R., Podolska, G. (2008). Wpływ sposobu uprawy roli, terminu i gęstości siewu na plonowanie odmian pszenicy ozimej. Inżynieria Rolnicza, 12, 395-400.
• Wicki, L. (2017). Postęp w plonowaniu odmian pszenicy ozimej i żyta w doświadczeniach odmianowych w Polsce. Roczniki (Annals), 2017(1230-2019-4137).