27.04.2021
Rzepak ozimy jest najważniejszą rośliną oleistą w Polsce i szacuje się, że każdego roku uprawiany jest na powierzchni około 800 tys. ha. Z powodu aktywności szkodników i patogenów chorobotwórczych uprawa rzepaku ozimego narażona jest na starty plonu, które wahają się od 10 do 30%.
Unijna polityka dotycząca ochrony środowiska prowadzi do stopniowych ograniczeń w stosowaniu pestycydów, także w uprawie rzepaku. Dlatego hodowla odpornościowa rzepaku ozimego jest jedną z metod i elementem integrowanej ochrony roślin.
Kierunki rozwoju odmian odpornych na choroby
Hodowcy Limagrain, tworząc odmiany rzepaku, skoncentrowali się na hodowli odpornościowej na najgroźniejsze choroby – kiłę kapustnych, suchą zgniliznę kapustnych oraz na nowe zagrożenie ze strony wirusów m.in. TuYV – wirus żółtaczki rzepy. Ta ostatnia choroba może powodować duże straty w uzyskiwanych plonach, nawet do 50%. Jej efektem może być również skarłowacenie roślin. Wirus TuYV jest przenoszony przede wszystkim przez mszyce, a zwłaszcza przez gatunek mszycy brzoskwiniowej. Zakażenie wirusem żółtaczki rzepy ma miejsce podczas żerowania mszyc, szczególnie na młodszych częściach roślin. Zagrożenie upraw wirusem żółtaczki rzepy jest również związane z wysokością temperatury. Z racji tego, że uprawy rzepaku oraz takich roślin jak burak cukrowy, ziemniak czy różne gatunki warzyw występują w całym kraju, również wirus żółtaczki rzepy jest spotykany właściwie w całej Polsce.
Prace hodowlane trwają również nad odpornością na zgniliznę twardzikową oraz nad nowym źródłem odporności na kiłę kapustnych. Zapraszamy do zapoznania się z naszymi odmianami oraz promocjami na nasiona rzepaku.
Odmiany rzepaku odporne na kiłę kapustnych
Najgroźniejszym patogenem grzybowym w uprawie rzepaku jest Leptosphaeria maculans – jeden ze sprawców suchej zgnilizny kapustnych. Szkodliwość choroby zależy od terminu porażenia i tempa wzrostu grzyba. Grzyb po wniknięciu do rośliny infekuje tkanki liści i przez ogonek liściowy przedostaje się do podstawy łodygi. Gatunek Leptosphaeria maculans jest bardzo szkodliwy i powoduje porażenie podstawy łodygi, oraz przerwanie wiązek przewodzących i w konsekwencji prowadzi do obumarcia całych roślin. Drugim gatunkiem grzyba, który powoduje suchą zgniliznę kapustnych, jest Leptosphaeria biglobosa - ten gatunek jest mniej szkodliwy, ponieważ nie wnika do wnętrza roślin, lecz powoduje powierzchniowe rozległe plamy na łodygach.
Odporne na suchą zgniliznę odmiany rzepaku hodowli Limagrain zaopatrzone są w gen Rlm7, warunkujący odporność na Leptosphaeria maculans - patogena odpowiedzialnego za występowanie najsilniejszych objawów chorobowych. W ofercie firmy Limagrain znajduje się kilka odmian rzepaku z genem Rlm7. Zabezpiecza on w szczególności młode siewki przed wniknięciem groźnego patogenu do wnętrza rośliny.
Odmiany odporne na TuYV
Nowym kierunkiem w hodowli odpornościowej jest hodowla odmian odpornych na choroby wirusowe, które wyrządzają wiele szkód na plantacjach rzepaczanych. Długie bezmroźne jesienie i późno przychodzące zimy powodują, że mszyce, które są wektorami wirusów chorobotwórczych mogą dłużej żerować na plantacjach i zarażać wirusami większy odsetek roślin. Najczęściej występującym i najgroźniejszym wirusem w uprawie rzepaku ozimego jest wirus żółtaczki rzepy (TuYV – Turnip Yellows Virus). Wirus żółtaczki rzepy szczególnie mocno obecny jest w regionach, w których intensywnie uprawia się rzepaki oraz buraki cukrowe, ziemniaki i warzywa. Głównym wektorem przenoszenia tej choroby wirusowej jest mszyca brzoskwiniowo-ziemniaczana (Myzus persicae), która infekuje rośliny już w okresie jesiennym.
Symptomy wirusa żółtaczki rzepy (TuYV) w rzepaku ozimym:
- skarłowacenie roślin
- zredukowana powierzchnia blaszki liściowej
- purpurowe przebarwienia na brzegach liści
- zredukowana liczba odgałęzień bocznych
- zredukowana liczba nasion w łuszczynie
- wzrost zawartości glukozynolanów
- zmniejszona zawartość oleju
- redukcja plonu od 10% do nawet 50%
Należy pamiętać, że bardzo łatwo można pomylić symptomy wirusa żółtaczki rzepy (TuYV) z innymi symptomami, takimi jak: porażenia przez śmietkę kapuścianą, uszkodzenia herbicydowe, brak azotu, przebarwienia spowodowane brakiem fosforu, wysoki poziom wód gruntowych.
Uprawa rzepaku w Polsce pokrywa się z uprawą buraka cukrowego w zachodniej części kraju, natomiast we wschodniej z uprawą ziemniaka, dlatego też rzepak ozimy jest bardzo narażony na infekcje tą groźną chorobą wirusową.
Najskuteczniejszym sposobem ograniczenia negatywnych skutków tej groźnej choroby jest hodowla odpornościowa, dlatego firma Limagrain, jako pierwsza firma na świecie zarejestrowała i wprowadziła do obrotu pierwsze odmiany rzepaku z odpornością na wirusa żółtaczki rzepy. Obecnie również w Polsce mamy w trakcie rejestracji kilka odmian z tą odpornością, a pierwsza z nich – LG ARCHTECT, trafił do sprzedaży w sezonie 2016.
