Skuteczne nawożenie kukurydzy – najlepsze praktyki i wskazówki

Aktualizacja: 05.12.2024

Zapotrzebowanie kukurydzy na składniki pokarmowe w początkowym okresie wegetacji nie jest duże, jednak wraz ze wzrostem zwiększa się. Okres intensywnego wzrostu i rozwoju zaczyna się w fazie 6–7 liści i jest silnie skorelowany z rosnącymi potrzebami pokarmowymi roślin.

Na podstawie zawartości składników pokarmowych w plonach kukurydzy oszacowano jednostkowe ich pobieranie przez rośliny. Dane uwzględnione są w sporządzaniu programu nawożenia kukurydzy. Przyjmuje się, że:

• kukurydza uprawiana na ziarno na wyprodukowanie 1 tony suchej masy nasion wraz ze słomą potrzebuje ok. 20–32 kg N, 8–10 kg P2O5, 22–32 kg K2O, 4–6 kg Mg, 4–5 kg Ca, 4 kg S;
• kukurydza uprawiana na kiszonkę na wyprodukowanie 1 tony zielonej masy części nadziemnych potrzebuje z gleby ok. 3,5–4,1 kg N, 1,3–1,5 kg P2O5, 6,3–7,7 K2O i 0,7–0,9 kg MgO*.

*Metodyka Integrowanej Produkcji Kukurydzy (wydanie czwarte zmienione), PIORiN 2023

Gleby co najmniej średnio zasobne w składniki pokarmowe, o uregulowanych stosunkach wodno-powietrznych, pH 5,5–7,2 i zawierające próchnicę to najlepsze stanowiska dla uprawy kukurydzy. Nie występują one jednak powszechnie na terenie Polski. Dlatego pierwszym krokiem, aby określić potrzeby pokarmowe kukurydzy na danym stanowisku, jest analiza gleby. Pozwala ona na zbilansowanie programu nawożenia kukurydzy, dostosowanego do warunków glebowo-środowiskowych.

Nawożenie kukurydzy ustalane jest na podstawie analizy zasobności gleby i zakładanego plonu. Zapotrzebowanie na składniki pokarmowe musi zostać pokryte w całym okresie wegetacji. Pierwszoplanowe znaczenie w budowaniu plonu odgrywa azot, ale niemniej ważne są potas i fosfor, w dalszej kolejności siarka i magnez. Wśród mikroelementów w nawożeniu kukurydzy znaczącą rolę mają bor, cynk i mangan.

Czy kukurydza lubi wapnowanie?

Odczyn gleby ma kluczowe znaczenie w kwestii przyswajania składników pokarmowych przez rośliny. Przed przystąpieniem do nawożenia w pierwszej kolejności należy sprawdzić pH gleby i doprowadzić je do poziomu 5,6–7,2. Wapnowanie najlepiej wykonać bezpośrednio po zbiorze przedplonu. 

Jaki nawóz pod kukurydzę do siewnika?

Najlepszym nawozem do stosowania podczas siewu kukurydzy jest połączenie azotu z fosforem. Azot w formie amonowej efektywnie wspiera absorpcję fosforu przez rośliny, dlatego też często stosuje się fosforan amonu. Nawożenie pod kukurydzę nie powinno natomiast uwzględniać azotu amidowego ze względu na ryzyko zbyt wysokiej koncentracji nawozu oraz łatwego utleniania się tej formy, prowadzącego do znaczących strat azotu.

Kiedy fosfor i potas pod kukurydzę?

Fosfor jest odpowiedzialny przede wszystkim za rozwój systemu korzeniowego roślin. Objawy niedoboru fosforu w kukurydzy obejmują słabo rozwinięty system korzeniowy, czerwone i fioletowe przebarwienia na liściach oraz zmianę koloru liści u podstawy i wzdłuż nerwu głównego na ciemniejszy, a niezaspokojenie potrzeb pokarmowych kukurydzy wiąże się z obniżeniem masy tysiąca ziaren, redukcji wielkości kolb oraz zmiany w ich kształcie.

Potas natomiast reguluje pobieranie azotu przez rośliny, gospodarkę wodną oraz zwiększa tolerancję roślin na stres. Objawy niedoboru potasu można zauważyć na liściach, na których pojawiają się żółto-brązowe przebarwienia i chlorozy. Niedobór potasu prowadzi do zahamowania wzrostu kukurydzy, zmniejszenia kolb i słabego zaziarnienia ich szczytów.

Fosfor dobrze wpływa na rozwój kukurydzy szczególnie w początkowych stadiach oraz w czasie kwitnienia, natomiast potas jest niezbędny do jej rozwoju podczas całego okresu wegetacji. W związku z tym nawożenie fosforowe najlepiej przeprowadzić podczas siewu lub w 9–11 tygodniu po wschodach, natomiast nawożenie potasem kukurydzy – w 7–8 tygodniu po wschodach.

Jak skutecznie nawozić kukurydzę azotem?

Azot jest pierwszoplanowym makroskładnikiem decydującym o wielkości plonu. W uprawie kukurydzy wyróżnia się dwie fazy krytyczne w zapotrzebowaniu na ten pierwiastek. Pierwsza – w fazie 5–6 liści związana jest z kształtowaniem się pierwotnej struktury plonu ziarna; druga – trwa od fazy 6–7 liści do pełni formowania się wiechy. Dynamika pobierania azotu wpływa na nawożenie kukurydzy. Azotowy nawóz do kukurydzy stosuje się zatem w dwóch terminach w dawkach dzielonych: przedsiewnie – 60–70% składnika oraz od wschodów do 6–7 liści – pozostałą część. Nawożenie kukurydzy pod korzeń azotem można opcjonalnie zastosować na glebach ciężkich. Rekomendowane są wolnodziałające formy azotu, aby rośliny mogły go pobierać przez dłuższy czas. Racjonalne jest więc nawożenie kukurydzy mocznikiem (forma amidowa uwalnia się nawet do 3 miesięcy) czy siarczanem amonu.

Kukurydza ma duże wymagania pokarmowe dotyczące potasu, szczególnie w fazie kwitnienia. Jego niedobór prowadzi do zahamowania wzrostu roślin i ich wylegania oraz słabego zazianienia kolb oraz niskiego MTZ. W nawożeniu kukurydzy siarczan potasu lub sole potasowe aplikuje się jednorazowo przedsiewnie. Warto też zadbać o szybkie i skuteczne uzupełnianie bieżących deficytów pokarmowych. Pozwala na to dokarmianie dolistne kukurydzy. Efektywne usuwanie niedoborów magnezu i mikroelementów uzyskuje się, stosując nawożenie dolistne kukurydzy. Nawóz dolistny do kukurydzy należy aplikować w fazie 6–7 liści. Zabiegi prowadzi się zazwyczaj co 7 dni, przez 3 tygodnie.

Organiczne nawozy pod kukurydzę, w postaci zarówno obornika, gnojowicy, gnojówki, jak i słomy, równie dobrze wpisują się w technologię tej uprawy. W wypadku stosowania obornika, w celu jego mineralizacji, optymalnie aplikować go już jesienią. Organiczne nawożenie kukurydzy ma szereg zalet. Wzbogaca glebę w składniki pokarmowe (które należy uwzględnić w programie nawożenia kukurydzy), zwiększa pojemność wodną stanowiska i jego aktywność biologiczną.

Nawożenie kukurydzy na kiszonkę uwzględniać musi konieczność wytworzenia przez rośliny dużej biomasy. Ogromne znaczenie ma w tym wypadku stosowanie nawozów organicznych. Dobre zaopatrzenie w azot jednak nie wystarczy. Trzeba też zwrócić uwagę na odpowiednie zbilansowanie nawożenia fosforem, który bezpośrednio wpływa na rozwój systemu korzeniowego, odpowiadającego za pobieranie wody i soli mineralnych, także z głębszych warstw gleby. Silny i zdrowy system korzeniowy pozwala na utrzymanie roślin w dobrej kondycji i wytworzenie dużej biomasy.

W nawożeniu kukurydzy na ziarno trzeba zwrócić uwagę na odpowiednie zaopatrzenie roślin w magnez, który uczestniczy w procesach kwitnienia i zapylania. Jego deficyt ogranicza zawiązywanie nasion i pogarsza zaziarnienie kolb. Bor oraz cynk także związane są z zapyleniem i zapłodnieniem, a ich niedobór opóźnia kwitnienie i obniża plonowanie.

Przeczytaj również: Uprawa kukurydzy w Polsce – technologia i opłacalność

Warto przeczytać:

• Kompendium wiedzy o doborze odmian kukurydzy na kiszonkę, zbiorze, kiszonce i silosie!

W tym sezonie szczególnie polecamy następujące odmiany kukurydzy:

• ASHLEY
• LG 31.240
• LG 31.245
• LG 31.280
• LG 32.257
• LIMAGOLD